Lees alle columns van Jan Stoop op www.borneinbeeld.nl.
De laatste tijd denk ik steeds vaker na over tijd. Mijn oplopende leeftijd staat het me toe. Tijd kent geen tijd. Tijd verstrijkt, noteer ik dan. Op momenten dat de lucht blauw is. En vliegtuigen witte sporen trekken en krassen met willige, bollig witte wolken. Op momenten ook dat vleermuizen schuren, schieten en duiken door de schemer van de invallende duisternis in de tuin.
Schrijven is dan mij ermee bemoeien. Met een hoofdletter beginnen en er op het einde een punt achter zetten. Of een dubbele punt om te melden dat een rivier van de zee naar de bergen stroomt, een mening met een kaart erbij die ik deel met Remco Campert. Of om mezelf niet toe te staan me te vervelen.
Tijd neemt geen einde. Omdat het woord tijd de tijd niet kent. Onwetend is van welk geheim dan ook. Tijd zorgt er niet voor dat zomaar een krant wegwaait, een echte plaatselijke Bornse Courant. Daar zorgde toen – al weer bijna vijf jaar geleden – een goed georkestreerd blazers ensemble wel voor.
Volgens ‘van Dale’ is de grondbetekenis van tijd, via het Griekse daieshai (verdelen), indeling, voortgang en opvolging van gebeurtenissen en verschijnselen als een zelfstandige en ononderbroken eenheid.
Denkers als Seneca en Augustinus zeiden er dit van. Zonder tijdsgevoel lijkt “mens zijn” een onmogelijkheid, niets is het onze van wat wij bezitten, behalve de tijd (Seneca). En: “Wat is dus de tijd. Als niemand het mij vraagt, weet ik het. Als ik het moet uitleggen aan iemand, die het mij vraagt, weet ik het niet” (Augustinus).
Tijdsbeleving hoort thuis in de psychologie. Ook hier zijn tegen elkaar in druisende meningen te vinden. Van welke aard is bijvoorbeeld de tijdsbeleving in de droom?
De Portugese dichter die vijf keer werd genomineerd voor de Nobelprijs voor Literatuur, Texeira de Pascoaes (1877 – 1952). noemt De Tijd een paard dat steeds aan de grillen van onze spoorslag gehoorzaamt. Steeds? Wel nee! Slechts tot het moment, dat het ons uit het zadel werpt.
Jan Stoop, 18 augustus 2022
Kijk hier voor meer verhalen uit Borne
Meer over cultuur uit Borne
Volg het nieuws uit Borne