VIDEO Textielcafés op zoek naar verhalen

In Borne waren veel inwoners verbonden met de Textielfabriek Spanjaard, blijkt uit de vele verhalen tijdens het eerste textielcafé.

In het kader van het Twents Textielfestival worden er in verschillende Twentse plaatsen Textielcafés georganiseerd. Net als bij de aftrap van het Textielfestival, vond de eerste bijeenkomst plaats in Borne. En wel in het huidige gebouw ‘Het Spanjaard’ aan de Stationsstraat. Er waren diverse sprekers uitgenodigd, allemaal met een ‘Spanjaard’ verleden. Verder bleken er ook in het aanwezige publiek veel mensen te zitten met verhalen over ‘Spanjaard’.

De IJsselacademie en het Twentehoes laten mensen die in de textiel hebben gewerkt hun herinneringen delen. Het textielcafé wil daarmee mensen informeren over de ervaringen van arbeiders in de textielfabrieken van vroeger. De verhalen die in Borne werden verteld waren erg aangrijpend en bijzonder. Het huidige Spanjaardpand is ooit gebouwd als kantoor voor de Textielfabriek Spanjaard. Deze textielfabriek was sinds 1864 gevestigd in Borne en er werkten op het hoogtepunt meer dan tweeduizend arbeiders.

Paul Denekamp, nazaat van de Spanjaardfamilie, vertelt als eerste over zijn affiniteit met Textielfabriek Spanjaard. Hij heeft het boek ‘Verweven met Twente’ geschreven en hij verhaalt over de impact die Salomon Spanjaard had, als één van de grondleggers van de Textielfabriek Spanjaard. “Hij had een uitzonderlijk talent voor handel drijven en is daarmee ook binnen de kortste keren van een arme man een rijkaard geworden” aldus Denekamp.

Helaas heeft Textielfabriek Spanjaard het niet overleefd. In de jaren ’60 van de vorige eeuw fuseerde ‘Spanjaard’ met Nijverdal Ten Cate uit Almelo. Dit betekende het begin van het einde voor ‘Spanjaard’ in Borne (1973). Eva Bosma, dochter van de laatste directeur, vertelt dat er bij hen thuis aan tafel veel over ‘Spanjaard’ werd gesproken: “Hoe gaat de textielindustrie het redden? Dat was de grote zorg van mijn vader”, vertelt zij.

Frits Kaan, een kleinzoon van Karel Spanjaard, vertelt over het wapen van ‘Spanjaard’: “Het is een koninklijk wapen, maar ‘Spanjaard’ is nooit koninklijk geworden. Koning Willem III zou ooit een bezoek brengen aan ‘Spanjaard’. Hij kwam samen met zijn eerste echtgenote, Prinses van Huntenburg, met een voertuig naar ‘Spanjaard’ rijden, maar hij had helemaal geen zin om naar binnen te gaan. Willem III bleef om die reden in het rijtuig zitten, terwijl Prinses van Huntenburg door de heren van ‘Spanjaard’ werd ontvangen en rondgeleid in de fabriek. Zij heeft naar aanleiding van dat bezoek aan ‘Spanjaard’ het recht gegeven om voortaan haar wapen te gebruiken. En sinds die tijd werd dat wapen ook overal op afgedrukt.”

In de Tweede wereldoorlog werd het bedrijf door de Duitse bezetters ingelijfd. Directer Johan Spanjaard werd gearresteerd en overleed kort daarna in het concentratiekamp Mauthausen. Samen met zijn achterneef Dirk Spanjaard behoorde hij bij de eerste Bornse Joden die werden gedeporteerd.

Kijk voor meer voor informatie over Spanjaard op de website van Canon van Nederland

Meer cultuur uit Borne

Kijk video’s over Borne

Volg het nieuws uit Borne

Camera en Interview: Erna Binnendijk
Montage: Constance van Wolferen
Tekst: Jorai Güllü
Een productie van RTV Borne