Stikstof

Lees alle columns van Jan Stoop op www.borneinbeeld.nl.

Er valt een zin op het papier dat ik heb klaargelegd voor mijn volgende column: bovenstaande zin als voorgaande zin. En dan volgt: Lang geleden, naarmate ik ouder word steeds langer geleden, zo ongeveer halverwege de jaren 60 van de vorige eeuw, leerde ik dat een losstaande kapitale ‘N’ als symbool staat voor stikstof.

Sla vandaag de dag een krant open, volg de nieuwsmedia en het gaat over stikstof, of ter verhoging van de letterwaarde over stikstofcrisis, stikstofdictaat, stikstofuitstoot.
Een zich een ‘moderne Nederlandse encyclopedie in kleuren’ noemend boekwerk heeft het over nitrogenium: een chemisch element, bij kamertemperatuur een twee-atomig gas, kleurloos, smaakloos, reukloos en chemisch bijzonder inert. Vormt het hoofdbestanddeel van de dampkring: droge lucht bevat 78 volumeprocent stikstof. Wordt hoofdzakelijk toegepast in de vorm van verbindingen.

Elders lees ik (in deel 17 van de zesde geheel nieuwe druk van de Winkler Prins Encyclopedie) dat de Nederlandse naam berust op het onvermogen de verbranding te onderhouden. De Latijnse naam betekent: nitrum (salpeter) vormend; de Franse, door een zekere Lavoisies, betekent: geen leven. Behalve dat stikstof ongeveer 4/5 van de atmosfeer vormt, komt het nog voor in alle plantaardige en dierlijke organisme. In mest komt het voor als nitraat.

Een commentator van een grote krant schreef onlangs dat in de opwinding over stikstof de vraag wat natuur is ‘achter de horizon verdween’. En dat terwijl er geen maakbaarder natuur is dan de Nederlandse, waarin aanhoudend gezaagd, gekapt, geplagd, uitgezet, gevangen en overgeplaatst wordt. Dat die natuur achteruitrolt, wordt niet tegengesproken. Maar zoals in de politiek de dingen gaan, moest er voor natuurbeleving een objectieve maatstaf gevonden worden. Zo kwamen de stikstofvoorwaarden in de wereld.

Stikstofneerslag werd de thermometer voor de natuur. Obsessief. Lees met modellen. Met pappen en nathouden. Met tegelijkertijd vragen en debatten of die modellen wel kloppen.
En:
Wat gebeurt er met het landschap als straks alle boeren weg zijn…
En:
Wat moet er gebeuren met al die stallen, schuren en akkers die leeg zijn…

Komt er een onafzienbare woestenij van zonnepanelen? En dat we dát dan op enorme kostbare artistieke, creatieve en expressieve borden met deze kapitale letters en een uitroepteken N A T U U R ! aangeven…..?

Of stellen we ook nog de vraag: Wat kan ik eraan doen?

Jan Stoop, 27 juni 2022

Kijk hier voor meer verhalen uit Borne

Meer over cultuur uit Borne

Volg het nieuws uit Borne