Lees alle columns van Jan Stoop op www.borneinbeeld.nl.
Ik zit wat te puzzelen. Moet uitkomen op een 10-letterwoord. Gok op Mammoetwet. Met een hoofdletter. In mijn oude 19-delige encyclopedie komt het 10-letterwoord Mammoetwet nog niet voor. In een 14 jaar later, eind jaren ’60 geschreven supplement wel.
Deze wet op het voortgezet onderwijs trad in werking op 1 augustus 1968. Een groot aandeel in de totstandkoming had J.M.L.Th. Cals, minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen.
In die tijd was de schoolkeuze toch al helemaal ingeburgerd. Maar de te kiezen schoolsoorten stamden nog uit de negentiende eeuw. De huishoudschool was opgericht in 1888, de ambachtsschool in 1865, de ulo in 1857, de mms in 1867, de hbs in 1863 en het gymnasium, voortzetting van de eeuwenoude ‘Latijnse school’, had in 1876 zijn alfa- en bètarichting gekregen.
Een nieuw systeem van voortgezet onderwijs werd ingevoerd. Er kwamen vakkenpakketten en je kon overstappen naar een aansluitend hoger type onderwijs. ‘Stapelen’ heette dat. Je zat niet meer voor de rest van je leven vast aan de keuze die je als twaalfjarige had gemaakt. Het was een gigantische operatie, die veel overhoop haalde. Door de nieuwe wet werd huishoudschool lager huishoud- en nijverheidsonderwijs en ambachtsschool lts (lagere technische school). Ulo veranderde in mavo (middelbaar algemeen voortgezet onderwijs). Mms en hbs werden deels havo (hoger algemeen voortgezet onderwijs) en deels vwo (voorbereidend wetenschappelijk onderwijs). Dit vwo was onderverdeeld in atheneum en gymnasium.
Econoom en journalist Annegreet van Bergen (1954) schrijft in haar boek ‘Gouden jaren’ het verhaal van de ongekende naoorlogse groei die ons leven op alle fronten heeft veranderd. “De wekelijkse teil werd een dagelijkse douche, het papieren loonzakje een digitale bankrekening en de boterham met tevredenheid een broodje gezond. Vertrouwde beroepen verdwenen, nieuwe deden hun intrede. Wie had er in de jaren vijftig al gehoord van mondhygiëniste of activiteitenbegeleider?”
‘Gouden jaren’ laat zien hoe compleet anders ons leven er toen uitzag. En dat we rijker zijn geworden dan we ooit voor mogelijk hadden gehouden. Moet ik dát geloven? Ik haal uit het gedicht Stadspark van Remco Campert aan:
“Lees de krant/waar het mooi groen is/en mooier bruin zal worden/want het najaar nadert/(koop nu reeds uw kaarten voor het komende seizoen).”
Ik voeg eraan toe:
Laat maar zitten, denk ik. Het leven is onderhand te veel een puzzel… een dramatische puzzel, een kwaadaardige, een wankele puzzel. Ik vul Mammoetwet in. Het is oktober 2022.
Jan Stoop, 5 oktober 2022
Kijk hier voor meer verhalen uit Borne
Meer over cultuur uit Borne
Volg het nieuws uit Borne