Lees alle columns van Jan Stoop op www.borneinbeeld.nl.
De bladeren vallen. Worden een woord als treurnis. Vormen geelbruinig verval. Ik probeer een gedicht te schrijven. Zoals die ene man probeerde blauw, blauw water uit de dorpsfontein te laten spuiten.
Ik lees dat het Kabinet repareert. Dat de Kamer vernieuwing wil. Dat de dames en heren politici opgescheept zitten met veel achterstallig onderhoud en weinig geld. Dat ze stuiten op muren van wantrouwen en somberte. Dat er beperkte mogelijkheden zijn voor een groots en meeslepend beleid. Ze willen wel veel meer doen tegen armoede. Ze willen de hoge benzineprijzen drukken. De wensenlijst is lang. Maar wie de rekening moet betalen is een nog lastiger vraag. Zijn het pleisters of … worden het dikke pakken verband?
Ik vind aantekeningen terug voor een column over Jeroen Bosch, die begin augustus 1516 stierf. Op, zo is overgeleverd, ‘ongeveer’ 65-jarige leeftijd. Ik stond jaren geleden oog in oog met Jeroen van Aken, Jheronimus, Jeroen of Joen Bosch. In een krioelend museum. Oog in oog met zijn werk, voor zover gesigneerd. Wat hij vaak niet deed. Pakweg dertig werken zijn met ‘redelijke zekerheid’ aan hem toe te schrijven. Werk dat wonderlijk is. Krioelend. Bizar, ongebreideld fantastisch, wonderlijk visionair. Visioenen van een genie, heette de tentoonstelling in het Noord-Brabants Museum in de toen overal Bosch ademende stad ‘s-Hertogenbosch. Zijn stad.
Werk dat het verhaal vertelt van struikelende mensen tussen hemel en hel. Die eerder bezwijken voor het kwade dan dat ze kiezen voor het goede. In beelden die geen menselijk oog nog ooit had gezien. Schrik- en vreesaanjagend. Verschrikking gestapeld op verschrikking. Pessimistisch is Bosch’ visie.
Waanzinnig? Monsterlijk? Exotisch? Ook. Zie het paradijspaneel ‘Tuin der lusten’. Zie ‘De Hooiwagen’. Zie de landschapsmens. Mens en landschap, mens en omgeving versmolten verbeeld. In benarde positie een gevangene van het landschap. Waanzin en zelfvernietiging. Zie ‘Het Narrenschip’ met een uil die neerkijkt op dit wankele evenwicht. Zie ‘De Schaatsende Vogelbode’. Raadselachtig. Zie ‘De Marskramer’ die ‘op een slof en een oude schoen’ zijns weegs gaat. Steeds vertwijfeld omkijkend naar…..
Tja, naar wat?
Jan Stoop, 11-10-2023
Kijk hier voor meer Verhalen uit Borne
Meer over cultuur uit Borne
Volg het nieuws uit Borne