Lees alle columns van Jan Stoop op www.borneinbeeld.nl.
VERLEDEN
Het is stil in de Letterbak, het onderkomen van onder meer RTV Borne/Borne in Beeld, zeventien letters stil, zomervakantiestil. Thuis kost het me enige moeite om met nog tientallen letters meer een column te schrijven. Het onweert. Het regent. Ik lees een gedicht van E. du Perron (1899 – 1940) dat zo begint:
Wij leven ‘t heerlijkst in ons vèrst verleden:
de rand van het domein van ons geheugen,
de leugen van de kindertijd, de leugen
van wat wij zouden doen en nimmer deden.
Ik schrijf:
Ik ben geboren op 22 februari 1947. Veertien dagen na de Elfstedentocht. Het is er koud genoeg voor, het is de strengste winter sinds 1798, het is maandenlang snerpend koud, eigenlijk onverantwoord om de tocht uit te schrijven, omdat het ijs er op verschillende plekken verschrikkelijk slecht bij ligt.
Februari in een jaar dat even samenkrimpt, staat ergens opgetekend, als schrikbewind van de winter. De organisatie bezwijkt voor de aandrang van pers, publiek en schaatsers; het is alsof Nederland pas echt bevrijd is als er ook een Elfstedentocht is gereden, noteert Ad van Liempt in zijn boek Na de bevrijding/De loodzware jaren 1945 – 1950.
76 jaar later schrijf ik het over en op. Het wordt een ramptocht, een helletocht. De finish van de meest chaotische Elfstedentocht ooit gereden is eigenlijk maar het begin van een nog veel chaotischer nasleep, die maanden, nee, jaren zal duren, noteert Van Liempt. Er moet, schrijft hij tot slot, weer discipline komen, ook in de sport. Tucht is er nodig, het sjoemelen, het rommelen moet maar eens afgelopen zijn, ook als het om een Elfstedentocht gaat.
Er bestaat een gekartelde zwart-wit foto. Van een huis. Gedeeltelijk zichtbaar. Dak en een raam- en deurloze muur. Hoog opschietend gras. Als een decor. Mijn moeder showt mij op een tafel, bedekt met een schoon wit dik kleed, voor een onbekende fotograaf. Ik zit daar in een mouwloos babypakje. Blootgesteld, onbeschermd door zonnebrandcrème, in de brandende zon. Het is na een lange, koude en sneeuwrijke winter de hete zomer van 1947.
Lang de warmste zomer ooit, is geboekstaafd. In het verschiet liggen de zomers van 1976 en 2018. Legendarisch warm en de droogste ooit. Zeker één dichter heeft dit ooit opgeschreven. Dat warmte vooruit kan lopen op de tijd.
Jan Stoop, 18-8-2023
Kijk hier voor meer Verhalen uit Borne
Meer over cultuur uit Borne
Volg het nieuws uit Borne