Lees alle columns van Jan Stoop op www.borneinbeeld.nl.
ONTLUIKEN(D)
Maart is volgens de Romeinse kalender de eerste en volgens de Juliaanse kalender de derde maand van het jaar en telt 31 dagen. Zij ontleent haar naam aan Mars, de oorlogsgod. Maart is de lentemaand, omdat op 21 of 22 maart de zon het ‘lentenachteveningspunt’ passeert, waarmee de lente begint. Mijn Winkler Prins Encyclopedie meldt het zo.
Als de lente begint en de natuur voorzichtig ontluikt, komt de roep om vers, fris en vrolijk. De dichter Herman Gorter dicht dat de lente van ver komt maar hij hoort hem komen. Zoals de bomen horen, de hoge trilbomen en de hoge luchten, de hemel luchten, de tintellicht luchten, de blauw-en-wit luchten, tril luchten.
Een losgeknipt krantenartikel leidt mij even af. Laat me dit wat later overschrijven.
Walvissen bemesten met hun urine tropische zeeën, ‘zoals een composthoop in je tuin’. Zij dragen bij aan de gezondheid van oceanen. Vaak duizenden kilometers verderop. Bekend was dat walvissen voedingsstoffen vanuit de diepzee – waar ze jagen – omhoog brengen naar de oppervlakte, waar de dieren rusten, plassen en poepen, en hoe dit de groei van plantaardig plankton en andere organismen stimuleert, als een soort bemesting. Onderzoekers schatten dat vier walvissoorten jaarlijks zeker 4.000 ton stikstof verplaatsen, en daarnaast meer dan 45 duizend ton biologisch materiaal.
Baleinwalvissen foerageren ‘s zomers in voedselrijke (sub-)arctische wateren, veelal zoeken ze krill en kleine vis. Ze migreren vervolgens naar ondiepe tropische wateren om daar te paren en jongen ter wereld te brengen. Die voedselarme wateren worden verrijkt met hun urine. Walvissen produceren honderden liters urine per dag (een mens 1 tot 1,5 liter). Ook met poep, huidresten, placenta’s en karkassen verrijken de walvissen voedselarme wateren. “Het is zoiets als bladafval verzamelen om compost te maken in je tuin.”
Thuis in de tuin is de vijver annex omgeving aangepakt. De zon scheen overdadig. Even.
De zomer zal de tuin verder open vouwen. Kleurrijk. Vogels zullen het aankondigen. Losbandig zullen zij figureren in lente- en zomerwind. Regent het, dan zal ik het onder een afdak aanschouwen. Tuinstoelen vinden het niet erg dat ze nat worden. Verwaterd voorjaar en zomer herstellen zich bij vlagen, zou een dichter zeggen.
Ik noteer een punt. Als de wind aarzelt en zacht langs dit papier blaast, laat ik het fladderen richting u als lezer…Voila. Deze lente en zomer ontluiken.
Jan Stoop, 18-3-2025
Kijk hier voor meer Verhalen uit Borne
Meer over cultuur uit Borne
Volg het nieuws uit Borne