Lees alle columns van Jan Stoop op www.borneinbeeld.nl.
1947
Even terug in de tijd. Nou ja. Even? Vraagteken. Terug naar 78 jaar geleden! Uitroepteken.
Mijn geboortejaar. Bijna aan het eind van de tweede maand in 1947.
Ad van Liempt schreef over die tijd een boek: ‘Na de bevrijding De loodzware jaren 1945 – 1950’. De omslag is een foto van een moeder met kinderen in een draaiende zweefmolen en op de achterkant mannen die puin ruimen.
Toen Nederland werd bevrijd van de Duitse bezetter leek het in eerste instantie of ons land explodeerde van vreugde. Maar na het feest van de vrijheid volgde voor bijna iedereen de ontnuchtering. 1945 noemt de schrijver het jaar van de bedrogen verwachtingen. In de kolonie Nederlands-Indië is er oorlog. Het aantal slachtoffers is niet precies vast te stellen.
Oudjaar 1946: Nederland verkeert in een collectieve depressie, 1947 dient zich aan. In Friesland speelt zich een ‘heldhaftige’ strijd af. Bij een temperatuur die ongeveer vijftig graden lager ligt dan in die verre Indische provincie en waar heel Nederland zich hevig over opwindt. Het is de Elfstedentocht van 8 februari 1947.
Het wordt een ramptocht, een helle tocht. Er liggen opgestuwde ijswallen waardoor zich ernstige valpartijen voordoen, opgevroren sneeuw maakt het ijs helemaal bros, kanshebbers gaan keihard onderuit. Er zijn verhalen over schaatsers die hele stukken achter op een fiets, een motor of als passagier in een auto hebben afgelegd.
Het leidt tot een uitslag die in niets meer lijkt op de volgorde waarin de schaatsers op 8 februari over de finish zijn gekomen.
Het jaar 1947 is een jaar van uitersten: moordpartijen (oorlog) in de kolonie, fraude rond een schaatswedstrijd, maar ook ‘diepe ontroering als er een boek verschijnt van een jong meisje, dat de jaren erna de hele wereld diep zal raken en na de Bijbel de grootste bestseller aller tijden zal worden’.
Bij uitgeverij Contact verschijnt in 1500 exemplaren ‘Het Achterhuis. Dagboekbrieven van 12 juni 1942 – 1 augustus 1944’. De schrijfster is Anne Frank. Op de dag van publicatie schrijft haar vader, Otto Frank, in zijn agenda: ‘BOEK’.
Het jaar 1947 is ook het jaar dat ik geboren ben, op 22 februari. Ik laat het u als lezer weten! Buiten regent het. Het Paasvuur is uit.
N.B. In 2009 werd Ad van Liempt (1949) uitgeroepen tot historicus van het jaar. Hij was hoofdredacteur van NOVA, oprichter en eindredacteur van het programma Andere Tijden en chef geschiedenis bij de NPS.
Jan Stoop, 22-04-2025
Kijk hier voor meer Verhalen uit Borne
Meer over cultuur uit Borne
Volg het nieuws uit Borne